Khi nhắc đến văn hoá ẩm thực các quốc gia châu Á không thể không nhắc đến ngũ vị hương, loại gia vị nấu ăn có hương vị thơm ngon, cuốn hút và được sửu dụng nhiều trong những món ăn truyền thống của người Việt.
Mang bản sắc của nền ẩm thực phương Đông, không ít người phương Tây đã phải trầm trồ, thán phục với những gì loại gia vị này có thể làm được. Họ không thể ngờ được rằng, chỉ với một chút bột mịn thôi mà những món thịt, rau củ hay hải sản đã trở nên kích thích và hấp dẫn tới như vậy. Được làm từ những loại thảo mộc quý trong thiên nhiên, ngũ vị hương không chỉ mang lại hương vị thơm ngon cho món ăn mà còn rất tốt cho sức khoẻ.
Là loại gia vị được kết hợp từ loại gia vị với 5 hương vị ngọt, chua, mặn, cay, đắng. Ngũ vị hương chính là biểu tượng cho sự phong phú trong văn hoá ẩm thực của người phương Đông. Tuỳ thuộc vào mỗi vùng miền, quốc gia mà ngũ vị hương của từng khu vực sẽ khác nhau. Nhưng tựu chung lại thì ngũ vị hương truyền thống chính là sự pha trộn của đinh hương, hồi hương, hạt cây thì là, tiêu và quế.
Nhiều người cho rằng, Trung Quốc chính là cái nôi của ngũ vị hương. Tuy nhiên, từ thời xa xưa loại gia vị này đã được nhiều quốc gia khác trong khu vực châu Á sử dụng trong việc nấu ăn. Trong khi người Nhật có một loại gia vị được tạo nên từ 7 loại nguyên liệu khác nhau có tên là Shichimi Togarashi, thì người Bengal lại có một loại ngũ vị được kết hợp từ 5 loại hạt khác nhau. Tại Việt Nam, nhiều người sử dụng ngũ vị cho những món kho, quay hay nước sốt. Còn những nhà hàng ở Hawai, người ta lại để ở bàn ăn một lọ ngũ vị hương để khách tuỳ ý sử dụng.
Thành phần chính của ngũ vị hương là gì:
Với ngũ vị hương truyền thống, thành phần gồm tiêu, hồi hương, đinh hương vỏ quế và thì là. Cụ thể:
Hồi hương
Là quả của cây hồi, với hình dạng năm cánh xoè ra, được thu hoạch khi chưa chín, sau đó phơi cho tới khi chuyển sang màu nâu. Bên cạnh việc sử dụng trong việc tạo nên ngũ vị hương thì hồi hương cũng được sử dụng trong các loại bánh ngọt, bánh mì hay một số loại đồ uống.
Đinh hương
Là phần nụ của cây đinh hương, gia vị này có màu hơi vàng nâu, nhiều tinh dầu, và hương thơm sau khi được phơi khô. Khi dùng riêng lẻ, đinh hương sẽ được dùng cho việc ướp thịt cá, nguyên liệu cho thức uống hay các loại bánh ngọt. Với hương thơm mạnh mẽ, dễ lấn át hương vị của gia vị khác, chính vì vậy khi sử dụng đinh hương người ta chỉ sử dụng một ít một.
Tiêu
Để có thể có được ngũ vị hương đúng chuẩn thì tiêu Szechwan sẽ là sự lựa chọn phù hợp nhất. Loại tiêu này là đặc sản của vùng Tứ Xuyên – Trung Quốc, với vị mạnh, không cay. Sau khi phơi khô, người ta sẽ xay lớp vỏ ngoài màu đỏ thành bột. Mặc dù vậy, do số lượng khan hiếm nên người ta sẽ thay thế bằng tiêu hột.
Thì là
Được người Ấn Độ và Trung Quốc sử dụng từ lâu đời, như thì là lại là loại thảo mộc có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải. Với mùi thơm nhẹ nhàng, kích thích, thì là được xem như một vị thuốc trong việc cải thiện các vấn đề về tiêu hoá.
Quế
Là gia vị phổ biến trong những món mặn của người châu Á, trong khi những người châu Âu lại sử dụng quế chủ yếu cho những món bánh. Để hoàn thiện cho mùi vị của ngũ vị hương thì bột quế nhập khẩu chắc chắn sẽ là thành phần không thể thiếu.
Trên đây là 5 thành phần cho ngũ vị hương truyền thống, tuy nhiên, ở một vài khu vực khác, nguyên liệu có thể thay thổi, có thể như nhục quế, tiều hồi hương, đại hồi, đinh hương và hồ tiêu, hay một số khu vực khác sẽ có gừng hoặc bột ớt.
